Klok van de vrede

De toenmalige paus Paulus VI had het 60 jaar geleden maar druk. Vandaag, 24 oktober, is het precies 60 jaar geleden dat hij Benedictus heeft uitgeroepen tot patroonheilige van Europa en hem onder andere de eretitel ‘vredesbode’ heeft gegeven.

—

Dit naar aanleiding van het toen opnieuw opgebouwde klooster van Montecassino. Dit klooster was in WO II volledig verwoest en werd in 1964 ingewijd. Bij elk benedictijns klooster is dan ook wel ergens het woord PAX, vrede, te lezen.

PAX

Zo’n anderhalve week later, op 4 november, mocht de paus opnieuw op komen draven. Hij zegende de grootste klok ter wereld die ook nog geluid wordt. De klok (Maria Dolens) ook wel klok van de gevallenen en vredesklok geheten, is 3,36 meter hoog, heeft een diameter van 3,21 meter, en weegt meer dan 22 ton. De klepel alleen al weegt 6 ton. Kun je je er iets bij voorstellen?

Een paar dagen geleden was ik in Rovereto, een stad in Trentino-Alto Adige in het noorden van Italië, waar de klok hangt. Ik ontdekte dat Rovereto, net als Benedictus, ook een link met vrede, heeft.

Big Bell

Deze enorme klok is in 1924 gegoten van het brons van kanonnen van 19 landen die betrokken waren geweest bij WO I. In Trentino is in de oorlog hevig gevochten tussen het Italiaanse leger en dat van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk. De klok is het symbool van het einde van de oorlog en van een hervonden vrede, en verspreid sindsdien zijn universele boodschap van broederschap; om de honderdduizenden gevallenen te herdenken en om toekomstige generaties een blijvende waarschuwing te geven. Hoe noodzakelijk in deze tijd.

Symbool van vrede

Op 4 oktober 1925 werd de klok voor de eerste keer geluid. Vanwege een productiefout werd de klok echter in 1939 gedemonteerd en opnieuw gegoten. Een nieuwe fout maakte hem onbruikbaar, maar door WO II was het onmogelijk om het probleem te verhelpen. Uiteindelijk kon de klok in 1964 opnieuw worden gegoten. De nieuwe klok werd op 4 november 1964 in Rome gezegend door paus Paulus VI; anderhalve week later dus nadat hij Benedictus de eretitel vredesbode had gegeven. Sindsdien staat de klok op een heuvel met uitzicht op Rovereto en Vallagarina, en luidt de klok elke avond, om alle slachtoffers van elk conflict te herdenken. Daarmee is de klok veranderd in een symbool van vrede.

Veel politieke en religieuze leiders hebben elkaar hier ontmoet en gesproken. Ik vind het een mooi idee. Het is even een klim naar de klok, maar zeer de moeite waard. Om aandachtig stil te staan bij het waarom van deze klok, de oorsprong van het brons, en de symbolische waarde. Om te voorkomen dat vrede vanzelfsprekend is. Juist nu weer extra actueel.

Pelgrimstocht van de Vrede

De klok is ondergebracht in een stichting, de Fondazione Opera Campana dei Caduti. Deze stichting promoot inmiddels ook de civiele Pelgrimstocht van de vrede. Natuurlijk gaat het ook nog over wandelen. Deze meer dan 500 kilometerslange tocht loopt van de Tonale pas naar Mormolada, en gaat langs de loopgraven en de plek waar de veldslagen hebben plaatsgevonden. De tocht nodigt niet alleen uit om te wandelen door de natuur, en aandacht te hebben voor militaire acties en architectuur, maar ook om na te denken over de lotgevallen van de soldaten, over hun soms korte bestaan en hun confrontatie met de dood. De vorm van de tocht is de letter V, waarvan de onderste punt halverwege, gevormd wordt door de klok van Rovereto. Hoe symbolisch is dat?