Lummelen en lanterfanten

Niksen, Lummelen, lanterfanten, luieren, luiwammesen, dolce far niente: we hebben prachtige woorden voor ‘niets doen’. Maar eigenlijk kunnen we het niet zo goed; we zien het als luxe. Maar niets doen is geen luxe, het is noodzaak.

—

Werk wordt zo overgewaardeerd dat het moeilijk is de zin en betekenis van rust te begrijpen en te waarderen. Als je druk bent, gaat het namelijk goed met je en ben je succesvol. Dat je gestrest en vermoeid bent, horen er nou eenmaal bij. En een hoger inkomen maakt veel goed. Daar komt bij dat we denken dat we in de toekomst meer tijd zullen hebben. En dat is niet zo. Mensen die het gevoel hebben altijd tijd te kort te komen, blijken minder gelukkig te zijn; ze zijn ook minder productief.  Veel tijd hebben heeft dus voordelen. Minder druk levert namelijk meer ruimte op. Bij Benedictus had werk een vaste plaats in de dagorde van de monnik, maar was geen doel op zich. Daar ,kunnen we ons tegenwoordig niets meer bij voorstellen. En omdat het geen doel op zich is, moet het dus met mate gebeuren. Ook dat lijken we vergeten te zijn.

De meest geniale ideeën krijg je onder de douche of op de wc, tijdens activiteiten die weinig van je vragen. De momenten waarop je rust neemt, zorgen ervoor dat de beste ideeën in je op komen. Bij het Institute for Advanced Study, in Princeton, weten ze dat ook. Dit instituut was de thuisbasis van onder andere Albert Einstein, en de huidige minister van onderwijs, Robbert Dijkgraaf, was er directeur.

Hier worden geleerden en wetenschappers niet meegesleurd in de dagelijkse verplichtingen waarin alles ‘nu’ en ‘snel’ moet. Het biedt de faciliteiten, de rust, en de tijd die nodig zijn voor fundamenteel onderzoek. Het is er eenvoudig, comfortabel en stil zonder een klooster te zijn. De geleerden moeten volledige intellectuele vrijheid genieten en absoluut vrij zijn van administratieve verantwoordelijkheden of zorgen. Kom daar nog maar eens om bij een willekeurig bedrijf of werkgever.